Ταξίμι

Το κείμενο που ακολουθεί ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα και οποιαδήποτε σχέση με πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική (να δεις σε ποια σειρά το βάζανε αυτό, μμμμ). Είναι μια έμπνευση (ο Θεός να την κάνει) κατόπιν συστηματικής ακρόασης του μεγάλου, μέγιστου Μάρκου Βαμβακάρη.

Σφουγγάρα

Το '57 ήταν νομίζω. Ή το '58. Πάντως ήταν τη χρονιά που είχανε βγάλει στο Κερατσίνι δήμαρχο, έναν κομμουνιστή- είχε λυσσάξει ο θιός μου, δεξιός μέχρι τα μπούνια. Το θυμάμαι καλά εκείνο το χρόνο. Εγώ είχα- δεν είχα κλείσει μήνα στην Αθήνα. Δούλευα στο ταβερνάκι του θείου μου γκαρσόνι- σερβιτόρος - τα χε μιλήσει ο πατέρας μου από πριν. Βέβαια δε μου δινε και πολλά αλλά με ταίζανε κιόλας κι έτσι μου ρχότανε καλύτερα. "Σμύρνη" το λέγανε το κατάστημα - το χε κερδίσει ο θιός μου από ενα πρόσφυγα στα ζάρια, δεν κατάφερε να το ξεφορτωθεί κι όταν τον κυκλώσαν οι αφραγκίες, αναγκάστηκε να το δουλέψει. Μου τα λεγε καμιά φορά, άμα είχαμε κεσάτια. Άπλωνε την αρίδα του σε μια ψάθινη καρέκλα που είχε στην κουζίνα, άναβε τσιγάρο και θυμόταν ιστορίες. Προπολεμικές. Έτσι τις έλεγε.

Στη "Σμύρνη" πρωτοείδα το Μάρκο. Είχα ακούσει βέβαια να λένε για αυτόν και πιο πολύ τον ήξερα απ τα τραγούδια που παίζανε στα ράδια και στα τζουκ-μποξ. Κανα δυο τραγούδια του είχε και στο τζουκ-μποξ που είχε στο μαγαζί- ένα φαρδύ πράμα, σα ντουλάπα ήτανε αλλά πιο κοντό και είχε πάνω του ένα γραμμόφωνο αλλά αυτόματο και χωρίς χωνί. Μ αυτό κάνανε κέφι τότες οι μάγκες που βάζανε και τραγούδια του Μάρκου καμιά φορά. Εμένα μου άρεζε εκείνο το σέρτικο το Καφτονε Σταύρο και πολυ γουστάριζα άμα το βαζανε οι σεβνταλήδες.

Ο Μάρκος πέρναγε με το μπουζούκι στον ώμο του και έπαιζε - συνήθως Παρασκευές και Σάββατα, δηλαδή τις μέρες που μαζευότανε πιο πολύς κόσμος στο μαγαζί. Καμιά φορά είχε και το γιό του μαζί, το Στελάκη, ένα σκολιαρόπαιδο που δεν ξεκόλλαγε από πάνω του. Ο θιός μου, άμαν τον έβλεπε, σταμάταγε το τζουκ μποξ για να παίξει ο Μάρκος- άμα βέβαια δεν φέρνανε αντίρρηση και οι πελάτες. Ήτανε άνθρωπος που σου βγαζε φόβο, όχι όχι, μάλλον σέβας ή κάτι ανάμικτο. Με εκείνα τα μάτια που αστράφτανε κάτω από τα αετίσια φρύδια του, ειδικά άμα τα έσμιγε. Πάντα αμίλητος και σκυφτός, χωρίς όρεξη για λακιρντί καθότανε βαρύς βαρύς και έφερνε το μπουζούκι στην αγκαλιά του. Κατέβαζε δυο γουλιές απ το ποτηράκι με τη ρετσίνα που του πήγαινα όπως με διάταζε ο θιός μου και μετά ξεκινούσε να παίζει. Καμιά φορά άμα ήταν πιο κεφάτος το κούρδιζε πρώτα το όργανο και παιζε κάτι ήχους, κάτι τραγούδια αλλιώτικα που συνήθως δεν είχανε καθόλου λόγια. Και χάζευαν οι πελάτες απ τη γλύκα και απ το στεναγμό που έβγαζε το μπουζούκι. Αυτά τα λέγανε ντουζένια- μου το χε πει μια φορά ένας μάγκας από μια παρέα που έρχονταν συχνά στο ταβερνάκι και μένα με είχαν συμπαθήσει γιατί τους ξηγιόμουνα κι εγώ καλά.

Έτσι κεφάτος φαινόταν κι εκείνη την βραδιά ο Μάρκος, την τελευταία φορά που τον είδα. Του πήγα τη ρετσίνα του και νομίζω, με χαιρέτησε κιόλας παρότι τις περισσότερες φορές δεν μίλαγε καθόλου. Ήπιε δυο γουλιές και άρχισε να γυρνάει τις κάνουλες που χε το μπουζούκι στην άκρη. Το κουρντίζει - σκέφτηκα- και πολύ χάρηκα γιατί κατάλαβα ότι θα παιζε πάλι αυτά τα τραγούδια, τα αμίλητα, τα ντουζένια. Είχα μείνει και τον χάζευα. Σα ζαλισμένος. Έμοιαζε άνθρωπος αγέρωχος, βαρύς, κουρασμένος από τη ζωή, ταλαιπωρημένος. Με αργές και σταθερές κινήσεις κουμάνταρε το όργανο. Τα χέρια και τα δάχτυλα του χοντροκαμωμένα - πιο πολύ δάχτυλα μακελλάρη παρά οργανοπαίχτη. Πως το φερνε βόλτα με τέτοια χέρια το όργανο, ένας Θεός ξέρει - αναρωτιόμουν και γύρισα γρήγορα να παω να σερβίρω κανέναν πελάτη μη με τσακώσει το μάτι του θείου μου να τεμπελιάζω και με αρχίσει στις μάπες. Ξαφνικά, ακούστηκε ένα ντιιν που δε θύμιζε πενιά, εγώ δεν έδωσα σημασία αλλά κάτι μάγκες παραδίπλα αρχίσαν τους ψιθύρους. Γύρισα να δω το Μάρκο, που δεν έλεγε να αρχισει να παίζει παρά κοιτούσε το μπουζούκι. Εγω- πάλι δεν κατάλαβα τι είχε γίνει, γι αυτό ρώτησα ένα μόρτη που εκείνη την ώρα τον σερβίριζα: Γιατί δεν παίζει ο Μάρκος; - Δε βλέπεις μικρέ- έσπασε η μπουργάνα; - Τι έσπασε; ξαναρώτησα εγώ. Η χορδή ντε, η πάνω πάνω. Πριν προλάβω καν να γυρίσω για να δω, ο Μάρκος είχε πάρει το μπουζούκι και το Στελάκη- σφουγγάρι πάνω του και βάδιζε με το ίδιο αργό και σταθερό βήμα προς την πόρτα. Στο μαγαζί άχνα. Σα να είχε πέσει σύρμα. Μόλις βγήκε ο Μάρκος, ακούστηκαν οι πρώτες κουβέντες. Λίγο μετά, ήταν σα να μη συνέβη τίποτες, ενώ το τζουκ - μποξ έπαιζε το Αντιλαλούνε οι φυλακές.

Μάρκος Βαμβακάρης (1905-1972)